در این نوشتار سعی خواهیم کرد راجع به غده پروستات و بیماریهای شایع آن به بیان ساده، نکات مفیدی را شرح دهیم.

پروستات بافت غده ای نسبتاً کوچکی است که در ناحیه گردن مثانه و ابتدای مجرای ادرار در آقایان در کف لگن قرار دارد و ترشحاتی تولید می‌کند که اضافه شدن آن به مایع منی و اسپرم در امر باروری و صاحب فرزند شدن در آقایان نقش دارد و طبیعتاً چنانچه دچار اختلال عملکرد جدی شود می‌تواند موجب ناباروری و یا در مواردی ممکن است موجب، درد هنگام نزدیکی و انزال، اختلال در خروج مایع منی در هنگام انزال و زودانزالی، اختلال در نعوظ و درجاتی از ناتوانی جنسی در آقایان گردد.همچنین بدلیل محل آناتومیک قرارگیری غده پروستات، تورم و بزرگ شدن آن می‌تواند با فشار آوردن روی گردن مثانه و اختلال در خروج ادرار از مثانه مشکلات ادراری متعددی ایجاد نماید. البته گاهی نیز بیماری پروستات ممکن است تقریباً بی‌علامت و خاموش باشد و در بررسی توسط اورولوژیست مشکل پروستات مشخص گردد.

حال به بررسی سه دسته از شایعترین بیماریهایی که پروستات را دچار مشکل میکنند میپردازیم.

دسته اول التهاب ناشی از عفونت‌های پروستات:

ورود میکروب به بافت پروستات که عمدتاً از مجرای ادرار رخ میدهد میتواند موجب عفونت پروستات و التهاب این غده گردد که چنانچه ناگهانی و حاد باشد، علایم شدیدی مثل تب و لرز و بدن درد و مشکلات ادراری و درد کف لگن و نشیمنگاه در حدی که گاهی نشستن برای بیمار دشوار می‌شود را ممکن است ایجاد کند و چنانچه عفونت حاد نباشد و مزمن باشد شدت علایم کمتر و برخی از علایم وجود ندارد و گاهی بیماری عفونت مزمن پروستات ممکن است تقریباً بی‌علامت باشد. نکته مهم در مورد التهاب و عفونت های پروستات اینست که در این موارد نیز آزمایش خون مخصوص پروستات یا همان PSA ممکن است غیرطبیعی و بالا باشد که معمولاً پس از درمان آنتی‌بیوتیکی مناسب افت خواهد کرد.

درمان این دسته از بیماریهای پروستات همانطور که واضح است استفاده از آنتی‌بیوتیک های مناسب که نفوذ خوبی در بافت پروستات دارند می‌باشد که معمولاً همکاران اورولوژیست از فلورکوینولون ها یا سفالوسپورین‌ها و یا آمینوگلیکوزیدها در این خصوص استفاده میکنند و البته باید توجه داشت که گاهی برای درمان موارد مزمن ممکن است متخصص کلیه و مجاری ادراری مجبور به تجویز آنتی‌بیوتیک ها برای مدت طولانی‌تری جهت درمان عفونت‌های مزمن پروستات گردد. استفاده از درمان های کمکی مثل نشستن در وان آب ولرم نیز می‌تواند در تسکین علائم بیماری کمک کننده باشد.

دسته دوم بزرگی خوش‌خیم پروستات یا آنچه به اصطلاح همکاران اورولوژیست به آن BPH میگویند:

گیرنده‌های هورمون جنسی مردانه یا همان تستوسترون در سطح سلولهای غده پروستات در مردان در تمام طول زندگی قدرت اتصال به هورمون تستوسترون و کارایی خود را حفظ می‌کنند و این امر باعث میشود که بر خلاف سایر اندامهای تناسلی غده پروستات در اغلب مردان در تمام طول عمر به رشد خود ادامه دهد و گرچه این رشد در افراد مختلف در سنین مختلف و در اقوام و نژاد های مختلف، متفاوت است لیکن گاهی رشد بیش از حد غده پروستات با فشار آوردن بر گردن مثانه موجب اختلال در خروج ادرار و مشکلات ادراری خواهد شد.

درمان این دسته عمدتاً به دو روش دارو درمانی و در صورت عدم موفقیت و شدید بودن مشکلات ادراری، جراحی می‌باشد. دو نوع عمده این داروها که توسط همکاران اورولوژیست بکار میروند عبارتند از داروهای گشاد کننده گردن مثانه و مجرای ادرار مثل تامسولوسین ، ترازوسین و پرازوسین و نوع دوم داروها که موجب کوچکتر شدن غده پروستات از طریق مهار اثر هورمون تستوسترون روی بافت پروستات میشوند داروی فیناستراید می‌باشد. در مورد فیناستراید عوارضی مثل  احتمال کاهش میل جنسی و ناتوانی جنسی و احتمال ناباروری را بهتر است برای بیمار قبل از تجویز دارو توضیح داد. درمان جراحی چه به صورت عمل جراحی آندوسکوپیک و چه به صورت عمل جراحی باز در مواردی که بزرگی شدید بافت پروستات و عوارض ناشی از آن قابل درمان و کنترل با داروهای مذکور نباشد، توسطجراح کلیه و مجاری ادراری انجام میگردد.

دسته سوم سرطان پروستات یا همان بدخیمی پروستات می‌باشد:

سرطان پروستات یکی از شایعترین بیماریهای بدخیم در مردان است که گرچه رشد نسبتاً آهسته تری نسبت به برخی از سرطان ها دارد ولی یکی از عوامل مهم مرگ و میر بدلیل سرطان در آقایان می‌باشد. تشخیص به موقع و انتخاب درمان مناسب و بهنگام میتواند از بسیاری از عوارض این بیماری پیشگیری کند و در این راه مراجعه منظم به اورولوژیست و معاینه و ارزیابی آزمایش مخصوص پروستات یا همان PSA نقش مهمی خواهد داشت. درمان سرطان پروستات پیچیدگی های خاصی دارد که به یاری خدا در مباحث بعدی به تفصیل به شرح آن خواهیم پرداخت.

با آرزوی تندرستی برای شما ؛ دکتر مسعود هاشمی ، متخصص و جراح کلیه و مجاری ادراری ( اورولوژیست ) .